Jak zostać nauczycielem jogi w Polsce?

21 grudnia, 2023

Jak zostać nauczycielem jogi w Polsce?

Zawód nauczyciela jogi w Polsce – jak i na świecie – nie jest regulowany, co oznacza, że inicjatywa tworzenia jego norm i standardów oraz ich utrzymania leży po stronie społeczności jogi. Istnieje wiele rożnych ścieżek, stylów i metod kształcenia, aby zostać nauczycielem jogi; nie trzeba zaś mieć żadnych konkretnych certyfikatów, uprawnień lub określonego doświadczenia. Na świecie i coraz częściej w Polsce pojawiają się liczne oferty kursów – akredytowanych lub nie – i wybór najlepszej dla siebie opcji może okazać się dużym wyzwaniem.

W Polsce istnieją trzy główne ścieżki, aby zostać instruktorem jogi: autorskie kursy oparte na liczbie godzin, studia podyplomowe oraz kursy prowadzone przez organizacje, które wydają własne certyfikaty.

Autorskie kursy oparte na liczbie godzin (np. 200, 300, 500 itd.). Takie kursy często są desygnowane YTT (Yoga Teacher Training) lub RYT (Registered Yoga Teacher). Trwają od jednego do półtora roku, ale istnieją też kursy intensywne, które można ukończyć w dwa lub trzy miesiące.

Różnica między YTT i RYT jest taka, że szkoły oferujące kursy z desygnacją RYT są zarejestrowane w Yoga Alliance, która jest prężnie rozwijającą się na świecie amerykańską inicjatywą dążącą do ustalenia jednolitych standardów dla kursów nauczycielskich. Założyciele Yoga Alliance utrzymują zasady członkostwa i płatną listę zarejestrowanych tam szkół, kursów i nauczycieli jogi. Warto jednak pamiętać, że Yoga Alliance prowadzi rejestr szkół i sama w sobie nie prowadzi kursów ani nie certyfikuje nauczycieli ani szkół jogi. Nauczyciele, którzy kończą kurs z desygnacją RYT, prowadzony przez szkołę jogi lub nauczyciela z desygnacją RYS (Registered Yoga School), otrzymują certyfikat szkoły a nie Yoga Alliance.

Wiele bardzo dobrych kursów i nauczycieli zarejestrowanych jest w Yoga Alliance, ale taka rejestracja niekoniecznie musi być powiązana z wyższymi kompetencjami lub z większą wiarogodnością niż inne kursy i inni nauczyciele, którzy nie są tam zarejestrowani. Główny nauczyciel danego kursu może mieć np. 30 lat doświadczenia i ukończonych wiele kursów, ale nie być zarejestrowany w Yoga Alliance, ponieważ nie zrobił kursu w szkole zarejestrowanej jako RYS .

Studia podyplomowe (np. Joga i Relaksacja na warszawskim AWF) – trwają zazwyczaj trzy semestry i po ich ukończeniu absolwenci otrzymują dyplom. Jest to coraz bardziej popularna alternatywa dla przyszłych nauczycieli jogi i wielu znakomitych instruktorów jogi w Polsce zaczęło swoją przygodę z jogą od takich właśnie studiów podyplomowych lub też wybrało je jako dodatkowy kurs.

Kursy prowadzone przez organizacje, które wydają własne certyfikaty i utrzymują własne standardy (np. Stowarzyszenie Jogi Iyengara, International Association of Yoga Therapists, OHYA Original Hot Yoga Association itd.). Takie kursy prowadzone są w danej tradycji i ich założyciele lub organizacje tworzą i utrzymują własne (często bardzo wymagające) standardy. W większości są to organizacje międzynarodowe z korzeniami w Indiach. Wielu pionierów jogi w Polsce wywodzi się z tradycji B.K.S. Inyengara – w tej grupie znajdują się nauczyciele jogi z bardzo dużym doświadczeniem w Polsce. W ostatnich latach, wraz ze znacznym wzrostem popularności rożnych innych stylów i metod jogi, takich jak Vinyasa, Yin Yoga, Ashtanga i inne, coraz więcej równie kompetentnych nauczycieli wywodzi się z bardzo różnorodnych szkół i metod praktykowania jogi. Coraz częściej zdarza się również, że nauczyciele jogi zmieniają styl jogi i dokształcają się w nowym kierunku.

W rezultacie perspektywy dla jogi w Polsce wyglądają bardzo obiecująco. Więcej opcji powoduje, że więcej osób może dobrać formę jogi, która im najbardziej pasuje i z której będą czerpać największe korzyści. To przyczynia się do wzrostu popularności jogi w Polsce.

Większa możliwość wyboru wymaga jednak tym większej ostrożności przy decyzji dotyczącej kursu nauczycielskiego, zwłaszcza że pomimo dobrych intencji większości szkół i nauczycieli bywają kursy, nawet ‘akredytowane’, i organizacje ‘akredytujące’, które są bardziej nastawione na zarabianie pieniędzy niż na utrzymanie wysokich standardów nauczania. Poza tym liczba nowych szkół jogi nie nadąża za liczbą nowych nauczycieli. To często powoduje, że nauczyciele jogi po skończeniu podstawowego kursu, czasami trwającego tylko dwa, trzy miesiące, od razu próbują organizować własne kursy, warsztaty i wyjazdy – nawet skierowane do przyszłych nauczycieli jogi – bez wcześniejszego doświadczenia zdobytego poprzez pracę w szkole jogi.

Jak wybrać kurs? Na co zwrócić uwagę?

Niestety nie ma drogi na skróty – trzeba zbadać wszelkie informacje i możliwości dostępne na rynku. Ważne jest, aby dokładnie sprawdzić ofertę kursu i przede wszystkim zwrócić uwagę na program, prowadzących oraz standardy szkoły, jak również zastanowić się, jak pasują one do Twoich potrzeb i czy odzwierciedlają Twoje wartości.

Dobrze jest wcześniej pochodzić na zajęcia głównego nauczyciela kursu, aby zobaczyć, czy styl nauczania będzie Ci pasował. Doświadczenie nauczyciela kursu jogi powinno być wieloletnie. Oprócz doświadczenia istotne są jego kwalifikacje, ukończone kursy i warsztaty, a także metody i styl prowadzenia zajęć. Istotna kwestia: główny nauczyciel powinien prowadzić większość kursu.

Warto też zapytać, czy po ukończeniu kursu otrzymuje się certyfikat, i jeśli tak, to jaki? Zwróć uwagę, czy szkoła, która prowadzi kurs nauczycielski, wydaje własny certyfikat, czy poprzez członkostwo w organizacjach, które proponują swoje standardy (np. Yoga Alliance Professionals w Anglii – którzy podkreślają, że nie są powiązani z amerykańską Yoga Alliance; Yoga Australia i wiele innych). Zwróć również uwagę, czy będzie trzeba doszkalać się dalej lub płacić składki, aby utrzymać ważność zdobytych kwalifikacji.

W każdym przypadku istotne jest sprawdzenie, czy szkoła w jasny i przejrzysty sposób określa swoje standardy i wymagania co do kompetencji i doświadczenia nauczycieli prowadzących kurs.

Jak długo powinien trwać kurs? W przypadkach 200-godzinowych kursów, powinny one trwać przynajmniej 12 miesięcy, aby przyszli nauczyciele w trakcie kursu budowali swoje doświadczenie z jogą i uczyli się przez własną praktykę i na zajęciach grupowych.

Jeszcze jedna istotna kwestia – dopytaj, jakie są możliwości zatrudnienia po ukończeniu kursu? Czy jest szansa na zatrudnienie lub praktyki w szkole, która prowadzi kurs? Czy szkoła współpracuje z innymi szkołami jogi? Czy szkoła wspiera dalszy rozwój nauczycieli jogi?

Podsumowując – jest wiele ścieżek, aby zostać instruktorem jogi i na pewno warto poświecić czas i uwagę, aby wybrać najlepszą ścieżkę dla siebie. Przy wybieraniu kursu dobrze jest pamiętać, że wysoka jakość programu i nauczycieli jest dobrą wizytówką kursu i zawsze obroni się na dłuższą metę. A co nawet ważniejsze – nie można zapomnieć, że praktykowanie i uczenie jogi powinno też sprawiać przyjemność. Oprócz wysokiego standardu nauczania równie istotna jest dobra i inkluzywna atmosfera tworzona przez ludzi, którzy chcą rozwiać jogę w Polsce i pamiętają, że joga powinna być dla wszystkich. Bo co może być fajniejsze niż rozwianie się i pracowanie w branży jogi? 🙂

Łukasz Liese

Współwłaściciel Szkół jogi Anya Yoga